Gelişim Haber

Markaların Toplum Üzerindeki Etkisi

Kadir Has Üniversitesi Grafik Tasarımı Öğr. Gör. Ebru Dede

Markalar, insan hayatında önemli bir unsur haline gelmiş durumdadır. Televizyonda, gazetelerde, dergilerde, otobüs duraklarında, metro ve tren istasyonlarında, trafik lambalarının olduğu bekleme yerlerinde, internette, kısacası günlük yaşantımızı geçirdiğimiz tüm alanlarda reklamlar yoluyla markalar karşımıza çıkmaktadır.

Markalara yönelik bu bağımlılık, insanları ekonomik açıdan etkilediği gibi, psikolojisini ve inanç yapısını da etkilemektedir. Markalar, gerek medya gerekse reklamlar aracılığıyla tüketim kültürünü özendirir ve insanların psikolojik ve sosyolojik problemlerinin çözümüne öneri olarak sunulur. Çeşitli stratejilerle insanların kültür yapısı, yaşayışları, inançları bu doğrultuda değişime uğrar. Marka, bir inanç gibi bağımlılık yaratır. İnsanlar kendilerini markasız eksik hissederler.

Bu bağımlılıkla tüm dünyaya yayılan üretim ve tüketim ağı, kültürlerin yerel özelliklerini yitirerek birbirlerine yüzeysel olarak benzemelerine yol açmaktadır. Çoğalan ve çeşitlendirilen ürünler, reklamlar ve medya aracılığıyla insanlara birer gösterge olarak sunulmakta ve daha fazla mutluluk manipülasyonuyla psikolojik problemlere neden olmaktadır.

Hayatımızı her yönden etkileyen aşırı tüketim ortamı, sanat eserlerine de konu olmuştur. Doğrudan tüketime odaklanan eserlerin sanatçıları bu ortamın zararlarına değindikleri kadar, eleştirerek ya da aynı nesneleri farklı şekillerde sunarak bizim bu tüketim nesnelerini ve kendimizi yeniden değerlendirmemizi sağlamışlardır. Tüketim kültürünü ve marka bağımlılığını eleştiren sanat eserlerinin sayısı azdır. Var olan eserler de sanat kurumlarınca yeterince desteklenmemiş ve yaygınlaştırılmamıştır. Tüketim kültürüne hizmet eden reklamlar ise her yerde karşımıza çıkmakta, bilinçaltımıza işlemektedir. Tüketim çılgınlığı ile övünülmese de tüketim sürdürülmekte, beğeni ve özenti yaratmaya devam etmektedir.